Uyku Zaman Kaybıdır (!)

İnsanlar ömrünün yaklaşık üçte birini uykuda geçirir. Uyku sadece bizim mecbur olduğumuz bir durum değil. Memeliler dediğimiz geniş canlı grubunun hemen her üyesi uyur ve bu durum bizler gibi hayatlarının çok önemli bir kısmını işgal eder. İnsanlarda; yeni doğan bebekler günün 12-15 saatini , 18-64 yaş arası insanlar günün 7-9 saatini ve 64 yaş üstü insanlar ise gününün ortalama 7-8 saatinin uykuda geçirir. Bu da toplamda yaklaşık 25 yıl eder.Kapkaranlık 25 yıl(!) Bu yıllarda ne çok şey yapılırdı değil mi? Birçoğumuz böyle düşünüyor ama yanlış. Öncelikle bedenimiz yorgunken biraz uzandığımızda dinlenebilir ama beyin için uyumak zorundayız.

Uyku beynin kendinin onarım sürecidir. 1950 yıllarına kadar insanlık beynin kendini kapadığını, çalışmadığını düşünüyordu. Yani bir nevi ölüm gibi. Fakat bu günlerde bunun yanlış olduğunu anladık. Gece uykusunun REM uykusu adı verilen özel bölümlerinde, beynimizde aktif bir süreç devam eder. Bu anlarda insanlardan kaydedilen beyin dalgaları, beynin neredeyse gündüz vakti uyanıkken olduğu kadar aktif bir durumda olduğunu gösterir bize. Bu aktif yerler vücut içi düzenin onarımı,toksinleri arındırma,yaratıcı bağlantılar yapar, öğrenilen bilgilerin pekiştirir ve bunların uzun süreli kullanımı için depolanması sağlanıyor.

Aynı zamanda uyku Alzheimer’le ilişkisi olan beta amyloid adlı yapışkan, zehirli proteini, beyinden temizler.Yeterli uyku uyuyamayanlar bu temizlik faaliyetinden mahrum kalırlar.

Az Uyumanın Vücuda Ne Etkisi Vardır?

Az uyumanın yandaki görseldekine ek olarak görme bozuklukları, öğrenme güçlüğü, baş ağrısı , mide bozuklukları, kilo artışı, soğuk algınlığı gibi etkileri de vardır ve duygusal açıdan dengesiz davranışlara neden olabilir. Az uyumak zorunda kaldığımız dönemleri hatırlayalım mesela sınav dönemleri. Beynimizi şişmiş balon gibi yada beton gibi sözlerle ifade ederiz. Aynı zamanda az uykunun sebebiyet verdiği, 1 saat içinde farklı duygular yaşadığımız durumlar.

Ne Kadar Uyumalıyız?

Uyku düzenimiz genetik bir saatle belirlense de çevresel ve yaşamsal faktörler de uykunun süresi ve kalitesi üzerinde belirgin bir etki yapar.

Matthew Walker, Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nde, nöroloji ve psikoloji profesörüdür. Araştırmalarının odağı, uykunun insan sağlığı ve hastalıklar üzerindeki etkileridir.

"Neden Uyuyoruz" adlı kitabı dünyanın birçok ülkesinde best-seller oldu.

Walker’in dolu dolu uyumak ile spor arasındaki ilişki konusunda da ilginç tespitleri var.

“Yasal en etkin performans artırıcı doping, uykudur ama bundan çok az insan faydalanır” diyor.

Örneğin, sporcular 8 saatten özellikle 6 saatten az uyuyanlarda, şu meydana gelir:

Fiziki bitmişlik haline %10 ile 30 arasında daha hızlı ulaşılır, aerobik performans da aynı oranda düşer.Adale gücü azalır.Gecede 9 saat yerine, 5 ila 6 saat uyumak, bir sezon boyunca sakatlanma ihtimalini yüzde 200 artırabilir.

Normal yetişkinlerin kesinlikle 6 saatten az uyumaması gerekiyor. Terazinin öteki tarafında ise 10 saat uyumadan uykusunu alamayanlar bulunuyor.

Çok uyumak iyi olduğu kadar kötü de olabilir. Eğer uykumuzu almak için 10 saatten uzun bir süreye ihtiyaç duyuyorsak, uyku kalitemizde ciddi bir bozukluk olabilir. İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi araştırmacıları günde 8 satten fazla uyuyanlarda inme riskinin daha fazla olduğunu söylüyor.

Özetle uyku saati insanların biyolojik saatine göre değişiyor.Ama birçok araştırmaya göre bu 7-9 saat arası. Aslında bakarsanız kaliteli uykuyu ne zaman anlıyoruz biliyor musunuz? Pazar sabahları. Alarmsız uyandığımız zaman hissettiğimiz o zindelik hissi yeterli uykunun süresini verir işte. Hepinize iyi uykular :)