HOLOGRAMLAR VE GERÇEKLİK

Merhaba arkadaşlar. Bugün konumuz resimden de anlaşıldığı gibi olmasını uzun süredir istediğimiz nesnelerin üç boyutlu görüntüsünü veren hologramlar. Wikipedia gibi sizleri yormadan konuya kısa bir giriş yapıp farklı bir hayal dünyasına ışınlanacağız. Hazırsanız başlayalım.

HOLOGRAM NEDİR?

Hologram kelimesi Yunanca sözcüklerin bileşiminden oluşur. "Holos" (Tam Görüntü) ve "Gram" (Yazılı) anlamındadır. Hologram lazer ışın dalgalarının pozitif karışımı ile oluşan üç boyutlu kayıttır. Holografinin teknik terimi "Dalga Sınırının Yeniden Yapılanması”dır.

Hologramların taranması, fotokopi yoluyla çoğaltılması veya aynısının basılması mümkün değildir. Hologramlar, aynı zamanda uygulandıkları yüzeyden ayrıldıklarında zarar görür, bu da hologramların amaç dışı kullanılmasını engeller. Hologramlar, fazlasıyla ilgi çekicidir ve göze hitap eder. Holografi, üç boyutlu dünyamızı iki boyutlu ortam üzerine kaydederek hiçbir yardımcı araç kullanılmasına gerek kalmadan çıplak gözle iki boyutlu ortam üzerinde her üç boyutu da görebilmemizi sağlayan yegane kayıt ve görüntü teknolojisidir.

HOLOGRAMIN TARİHİ

Hologramın Temeli, Nobel ödülü kazanan DennisGabor’un karışık desen teorisine dayanır. 1947 yılında Gabor, her bir ışık dalga tepesinin oluşturduğu desenin orijinal kaynağının bütün verilerini taşıdığını ve bu bilginin bir film üzerinde depolanıp çoğaltılabileceği teorisini ortaya atmıştır.1960' lı yıllarda yeni bulunan lazer, uygun optik ve birleştirme teknolojileri sonucunda fizikçiler tarafından tekrar gündeme getirilmiştir.Bu yeni teknoloji ile şaşırtıcı derecede gerçeğe yakın 3 boyutlu görüntüler elde edilmiştir.

GÜNÜMÜZ

Resimden de gördüğünüz gibi günümüzde bu tarz holografik görüntüleri görebilmek için AR veya VR gözlük takmamız lazım. Ama tabi hepimizin istediği bu gözlükler olmadan görebilmek bu görüntüleri. Aslında gözlük takmadan görebileceğimiz bir teknoloji yaptılar ama o görüntüyü de camdan yapılmış bir cismin içine hapsetmişler. Yani o cisim olmadan holografik görüntüleri görmek imkansız. İmkansız diyorum ama şimdilik...

Peki günümüzde nasıl kullanıyoruz bu teknolojileri?

Biliyorsunuz ki bir çok telefon şirketi bu sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik üzerinde uzun zamandır çalışmalar yapıyorlar. Şimdi bir de oyun şirketleri ve e-spor dünyası dahil olunca olay çok farklı boyutlara gelmiş durumda. Bir çoğumuz bu gözlükleri takıp oyun oynamışızdır.

Mesela bu yanda görmüş olduğunuz görüntüyü ben bizzat gidip deneyimledim. O kadar gerçekçiydi ki aşağıya atlamaya cesaret edemedim. Sonra biri beni itince aşağıya doğru düştüm ve düşerken çığlıklar attım. Bir gün boyunca etkisinde kaldım.

Bazı teknoloji firmaları da bunu farklı bir boyuta taşımışlar ve ürünlerini şimdilik sadece işletmelere satıyorlar. Microsoft Hololens buna bir örnek. Şirketler bu gözlüğü takınca hiç masrafa girmeden hologram üzerinden projelerini geliştiriyorlar. Birçok araba firması da bunu uyguluyor ve hatta ABD Savunma Bakanlığı da sipariş veren kurumlardan biri.

Black Mirror'daki bu sahneyi hatırlarsınız. Ama burdaki tek fark gözlük yerine lens kullanmaları. Tabi ki biz de gözlük yerine lensi tercih ederdik. Ama şu anlık lens olayı hala filmlerde var. Yakında onu da yapacaklardır ama bizim istediğimiz şey hiç bir aracı olmadan direk gözümüzle görebilmek. Aynı alttaki resim gibi.

Görüşmek istediğimiz kişi bu şekilde karşımıza üç boyutlu haliyle gelecek ve saatlerce konuşacağız. İlerde belki herkes Mars'a gidemeyecek ama Mars'ı bize getirdiklerini düşünsenize? Çok çılgınca olmaz mıydı? Hatta bazı teknoloji firmaları bu konu üzerinde baya çaba sarfediyorlar ve sanal dünyalar inşa ediyorlar. Bizim de kendi dünyamızı inşa ettiğimizi düşünsenize? Hatta başka birinin inşa ettiği dünyaya kendi kurduğumuz dünyadan seyahat edip dolaştığımızı hayal edin. Efsanevi olurdu.

Bu resimde gördüğünüz gibi ilerde okul derslerini bile böyle işleyeceğiz. Hatta geçenlerde bir şirket ölen birinin cenaze törenine merhumun ses kayıtlı holografik görüntüsüyle kendi cenazesinde önceden kaydedilmiş son konuşmalarını oradaki insanlara izletti. Bunun ne demek olduğunu az çok anlamışızdır. Biri ölse bile ondan kalan son kayıtları holografik olarak izleyip az çok hasret giderebiliriz.

Peki Biz Neredeyiz?

Holografi teknolojisini bir adım öteye götürmeye çalışan ekiplerden birisi, Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü'nden Dr. Onur Tokel ve Dr. Ömer İlday'ın ekibi. Araştırma ekibinde Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi'nden Ghaith Makey, Parviz Elahi ve Serim İlday, Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Bölümü'nden Özgün Yavuz, Denizhan K. Kesim ve Ahmet Turnalı da var.

Tokel'in 2017 yılında Nature dergisinde yayımladığı makalesi, üç boyutlu holografiye giden yolu açan en önemli makalelerden biri olarak kayda geçti. Türkiye'de hiç duyulmamış olsa da, bu büyük bilimsel atılımı Phys.org ve IEEE gibi büyük bilim dergileri duyurmuştu.

Dr. Tokel ve ekibi, 2017 yılındaki araştırmalarının sonuçlarından yola çıkarak, bu alandaki deneyimlerini geliştirmeye ve biraz daha farklı bir alana uygulamaya karar verdiler: Holografik görüntü teknolojisi.

Lazerlere hükmedebilmenin en büyük getirisi üç boyutlu görüntüleri oluşturacak katmanları farklı mesafelerde üretebilmek ve koruyabilmektir. Dolayısıyla lazerlerin çalışma prensiplerini ve ışığın hareketlerini kontrol etmemizi sağlayan her adım, bizi holografi teknolojisine de bir adım daha yaklaştırıyor.

Dr. Tokel, şimdi araştırmalarını bir adım daha öteye götürmeyi başardı: Türkiye'de bir ilki başararak,Nature Photonics dergisinin 22 Mart 2019'daki kapağından duyurulan bir çalışmaya imza attı.

📷Kapak FotoğrafıNature Photonics

Araştırma, holografinin en temel sorunlarından birisini hedef alıyor: 3 boyutlu bir cismin bütün detaylarını, 2 boyutlu bir şekilde saklayabilmek ve bunu yaparken, komşu katmanların diğer katmanlar ile üst üste binmesine engel olmak.

ÖZET OLARAK

İlerde belki telefona ve bilgisayara bile gerek kalmayacak ve bütün işlemlerimizi sadece hologramla halledeceğiz. İşte o zaman hayatı yaşamak o kadar kolay ve hafif gelecek. Umarım o gelecek çok uzak değildir ve onu getirecek eller sizin elleriniz olur.