ENDÜSTRİ 4.0'A GİRİŞ

Endüstri 4.0 ya da 4.Sanayi Devrimi, birçok otomasyon sistemini, veri alışverişlerini ve üretim teknolojilerini içeren, insan gücü yerine makinelerin, robotların iş gücünde ağırlık kazandığı devrim niteliğinde bir terimdir. Bu devrim nesnelerin interneti, internet hizmetleri, akıllı fabrikalar, yapay zeka, üretimde ve hizmette robotikleşme, big data, bulut hizmetleri, 5G gibi son nesil teknoloji hizmetlerinden oluşuyor. Temelini nesnelerin internetinin(internet of things) oluşturduğu sistemde asıl amaç insan gücüne gerek kalmadan nesnelerin ve üretim araçlarının birbirleriyle iletişim kurmalarıdır. İnsan gücüne gerek kalmadan derken kastettiğimiz hiç insan gücünün olmaması değil elbette. Zira insan olmadan bu teknoloji kendi kendini üretemeyecekti. Buradaki amaç sistemler çalışır vaziyetteyken insana gerek duyulmaması. Yani aslında artık ürünler de birbirlerini üretecek. İnsanın buradaki görevi çok olağan dışı bir durum olmadığı sürece tek tuşla üretimi uzaktan başlatıp tabletle kontrol etmesi ve arta kalan vakitte ailesiyle zaman geçirmesi olacak. Hayal gibi dimi?

Sanayileşme Tarihi

İlk sanayi devrimi(1.0) su ve buhar gücü kullanılarak mekanik üretim sistemleri ile ortaya çıktı. Tabi bunda İngiltere'nin ve kömürün payı büyük. Özellikle buhar gücünün raylı sistemlerle birleştirilmesi insan hayatına yeni bir soluk getirdi. Sonrasında ise elektrik keşfedildi ve elektrik gücü kullanılarak seri üretime geçildi. Böylelikle 2. Sanayi Devrimi'ne(2.0) geçilmiş oldu. En bilindik örnek olarak Henry Ford'un otomotiv dünyasında çığır açan seri üretim sistemini örnek verebiliriz. Verimlilik arttı, üretim hızlandı, istihdam arttı vs. bir sürü faydasını sayabiliriz. Üçüncü Sanayi Devrimi'nde(3.0) ise özellikle internetin keşfiyle birlikte bilgi teknolojisi alanı doğdu ve üretim dijital dünyaya geçiş yaptı. Bu süreçte en büyük yardımı bilgisayarlardan aldık. Masraflı olan deneme yanılma sistemi yerine bilgisayarlarda çizip üreter hale geldik. Herhangi bir yanlış yapınca tek tuşla geri alabilir veya silip yeniden yapabilir hale geldik. Bu işlemin masrafı ise biraz elektrik ve biraz da parmak kaslarının yorulması oldu. Anlatırken çok basitmiş gibi geldi ama bu sistemin de birçok zorluğu oldu. Endüstri 4.0 ise; tüm bu anlattıklarımı toplayın, aradan insanı çıkarın, makinelere de biraz yapay zekayı verin, onlar kendi aralarında iletişim kursun ve sıfır hata ile mükemmel bir iş çıksın ortaya. Sanayi 4.0'ın kısaca özeti bu.

Endüstri 4.0 terimi, ilk olarak dünyanın en büyük endüstri fuarı Hannover Fair 2011'de kullanıldı. Angela Merkel, Ekim 2014'te Hamburg'da düzenlenen National IT Summit'te Almanya'nın dijital dünyanın lider ülkesi olması için dijital teknolojilerle, endüstriyel ürünleri ve lojistiği bağlamak olarak gördüğü Endüstri 4.0'ı bir şans olarak gösterdi. Merkel yine yakın tarihte Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu'nda, Endüstri 4.0'ı birbirine bağımlı dünyaya ve endüstriyel üretime hızla uyum sağlamak için kullanacakları konsept olarak tanıttı. Almanya, Merkel'in Endüstri 4.0'a olan bağlılıklarını, dev şirketlerinden, hızla büyüyen start-up girişimlerine kadar her alanda kanıtlıyor. Sanayi devrimini ilk başlatan İngiltere olsa bile son nesil devrimi Almanlar başlattı ve son sürat ilerliyorlar. Bu teknolojiyi özellikle otomotiv sektöründe çok iyi kullanıyorlar. Almanlar bu teknolojiyi 2011'de dile getirdiler ama bana sorarsanız kendileri çok daha önceden bu işin içindeler. Yani bulup hemen dünyaya yaymadılar.Siz mesela hiç kimsenin bilmediği bir teknolojiyi ilk bulduğunuzda piyasada lider olmak için önce kendiniz kullanırsınız. Belli bir ilerleme katettikten sonra bunu dünya pazarına sunarsınız. Almanlar'da bu gücü fark etti ve belki de kendileri şu an 5.0'a giriş yapmak üzere olabilirler. Neden olmasın! Çok uzun bir süre değil belki bir kaç yıla 5.0' a geçiş yapacak ve bu hıza yetişemeyen ülkeler 4.0'a yeni hakim olacak bir duruma gelecekler.

Peki 4.0'ın İçeriği Neler?

1-Siber Fiziksel Sistem: Bu şu anlama geliyor; ürün,hat,fabrika dijital ortamda simüle edilmeden gerçek ortama geçilmez.

2-Vertikal-Horizontal Entegrasyon: Yazılımların birbirleriyle entegre olmasıdır. Makinelerin iletişim halinde olma sürecini burası oluşturuyor.

3-Otonom Robotlar

4-Big Data: Büyük veri kısmı burada önemli bir nokta çünkü günümüz siber aleminde o kadar çok bilgi karmaşası var ki bunların arasından doğru olanı, müşteriye uygun olanını bulmak çok zahmetli bir iş. Big data size bu gücü veriyor ve bu şekilde piyasada daha kalıcı oluyorsunuz. İlerleyen zamanlarda big dataya ayrı bir yer vereceğim.

5-Bulut Sistemi: Kağıt,kalem, fiziksel ortama gerek yok. Her şey bulutta ve istediğin yerde tek bir hesapla ulaşabilirsin.

6-Artırılmış Gerçeklik: Olmazsa olmazımız. Bu teknolojiyi sadece oyun dünyasında kullanmayacaktık elbette. Görüntüye sadece bilgisayardan bakmak yetmez. Bazen üç boyutlu şekli lazım. Dokunup hareket ettirmek lazım. Yandaki resimden de görüldüğü gibi Alman otomotiv mühendisleri henüz fiziksel olarak üretmedikleri arabayı sanal ortamda yaratıp, hazır hale getirip robotların beynine yüklüyor ve geriye fiziksel halinin çıkması kalıyor.

7-3D Yazıcılar: Bu yazıcılar sayesinde ürünü sanal alemden alıp çok daha hızlı ve sıfır hatayla fiziksel hale getirebiliyorsunuz.

8-Siber Güvenlik: Gelelim işin en heyecanlı kısmına. Her şey dijitalleşince akla siber güvenlik soruları geliyor. Ya bilgilerimiz çalınırsa? Veya hacklenirsek ne olacak? Veri güvenliğimizi nasıl koruyacağız? Sistem çöktüğü an her şeyi geri alabilecek miyiz?

Soru çok ama şunu diyebilirim ki her fabrikatörün,girişimcinin veya sermayedarın siber ordusunun olacağı kesin. Hayatta kalmak istiyorsa dijital güvenlik şart.

Analiz ve Sonuç

Şimdi diyorlar ki yakın gelecekte robotlar insanların yerine geçecek ve işsizlik artacak. Zaten nüfus da artıyor. Ne olacak insanların bu hali? Düşününce akla korkunç bir tablo geliyor ama geleceği göremeden bilemeyiz. Belki sanayi devrimi ilk kurulduğunda da böyle söylentiler vardı ama sonuçta bu devrim insanları tarımsal üretimden alıp daha nitelikli bir üretim alanına kaydırdı ve yeni istihdam alanları açıldı. Hatta sanayi devriminden sonra tarımsal üretimde verim eskisine göre daha çok arttı. Şimdi geleceğin meslekleri diye adını ilk defa duyduğum bir sürü meslek ismi piyasada dolaşıyor. Birçoğu faaliyete geçmediyse bile ilerde bu bölümlere bir sürü ihtiyaç duyulacak. İşin asıl iyi tarafı ise insanlar ağır işleri makinelere bırakacak ve kendileri daha az yorucu ve daha sevilesi işleri yapacak. Üretimde verim artışı daha da artacak ve kontrol mekanizmasının büyük kısmını makinelere bırakacağız. Haftada 5 gün yerine 4 gün belki 3 gün çalışacağız ve geri kalan zamanı sevdiklerimizle geçireceğiz. Düşünmek için daha çok vaktimiz olacak. Tabi açgözlü insanoğlu nefsine hakim olursa. Yoksa daha çok üreteyim, daha çok zengin olayım kafasıyla haftalık 7 gün bile yetmez insana:). Ölümlü dünya sonuçta, elindekiler mezara kadar. Zaten devlet de işsizliği azaltmak için yeni nesil teknolojiler için kurslar açacak ve eğitim sistemi kökten değişecektir. Bildiğiniz sınav sistemlerini unutun.

Endüstri 4.0 üzerinde konuşulması çok uzun bir konu ve sizi yormamak için konuyu şimdilik giriş niteliğinde kısa bırakıyorum. İlerleyen zamanlarda daha da detaylıca inceleyeceğiz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.